W Akademii Zamojskiej odbyła się niedawno konferencja naukowa. Nie ma w tym dziwnego, w końcu uczelnia jest idealnym miejscem na tego rodzaju wydarzenia. Tym razem jednak temat był szczególny, bo dotyczył pewnego ważnego motywu literackiego, który do dzisiaj pojawia się nie tylko w literaturze, ale i w naszym codziennym życiu. Mowa o tzw. Homo viatorze, czyli tułaczu. Jest on nie tylko typem bohatera, ale też symbolem ludzkiej doli. A to właśnie ona była głównym przedmiotem zainteresowania podczas tego niecodziennego spotkania. Naukowcy, którzy przyjechali z 24 różnych uniwersytetów, omówili temat zarówno od strony literackiej jak i zwyczajnej życiowej. Konferencja nie odbyłaby się, gdyby nie dr Ewelina Lilia Polańska, pomysłodawczyni całego wydarzenia.
Homo viator. Co to jest?
Hasłem konferencji był Homo viator. Co to oznacza? To łacińskie określenie oznacza nic innego jako jak człowieka podróżnego lub pielgrzyma. Najczęściej odnosi się do motywu w literaturze. Takich pielgrzymów znamy z wielu ważnych dzieł. Pierwszym znanym przedstawicielem tego nurtu był oczywiście homerowski Odyseusz, którego wzór wykorzystało później wielu twórców. Przykładem może być chociażby Ulisses Joyce czy nasz polski Stanisław Wyspiański. W dziełach tych twórców mogliśmy poznać losy postaci, które przez całe swoje życie brali udział w jakiegoś rodzaju podróży.
Po co rozmawiać o literaturze?
Po co w ogóle rozmawiać o motywach literackich sięgających czasów starożytności? Ktoś mógłby zapytać, czy nie mamy jakichś współcześniejszych przykładów. Oczywiście, że mamy, ale warto przypomnieć sobie literackie pojęcie archetypu. Jest to taki schemat, który oryginalne pojawił się w jednym dziele, a następnie zaczęto go powielać. Archetypem homo viatora był oczywiście Odyseusz z „Odysei” Homera, którego motywy pojawiały się wielokrotnie w nowszych dziełach literackich.
Książki czy życie?
Pojawia się więc pytanie, po co w ogóle o tym rozmawiać. Co może nas obchodzić jakaś literatura, która nie ma przełożenia na prawdziwe życie? Otóż ma bardzo duże przełożenie. To własnie książki mówią nam niezwykle dużo o ludzkiej naturze. Praktycznie wszystkie możliwe osobowości i schematy ludzkich zachowań już zostały w jakiejś książce opisane. Jeśli więc nie potrafimy rozwiązać jakiegoś problemu w życiu, to warto sięgnąć do literatury. Najprawdopodobniej ktoś już ten problem szczegółowo opisał. Nie zapominajmy też, że książki są zawsze dobrym pomysłem na prezent.